Właściwości mechaniczne gruntów w znacznym stopniu zależą od właściwości fizycznych. Do najważniejszych zaliczamy nośność, ściśliwość i opór na ścinanie.
Nośność gruntu jest odpowiednikiem wytrzymałości w innych materiałach budowlanych. Jest to podstawowa właściwość gruntu, która przesądza o jego przydatności do budowy. Nośność gruntu to maksymalne obciążenie, jakie może przenieść jednostka powierzchni, bez spowodowania uszkodzenia jego struktury. Oczywiście, gruntu nie powinno się obciążać do wartości jego nośności, lecz do wartości mniejszych - w granicach bezpieczeństwa. Te wartości zmniejszone, to obciążenia dopuszczalne, które powodują powstanie w grupie naprężeń dopuszczalnych.
Ściśliwość gruntu - określa zdolność do zmniejszania objętości pod wpływem obciążenia. W praktyce jest to jedna z najważniejszych cech gruntu budowlanego, od niej bowiem zależy osiadanie budowli posadowionej na gruncie.
Opór gruntu na ścinanie ciężarem własnym lub obciążeniem gruntu nadsypanego, zależy od tarcia pomiędzy cząsteczkami gruntu i od międzycząsteczkowej spoistości. Spoistość i tarcie międzycząsteczkowe przeciwdziałają zsuwaniu się skarp wykopu lub nasypu.
